ELFRIDE JELINEK

(Mürzzuschlag/Austrija, 1946). Trenutno najpoznatija ali istovremeno i najkontroverznija austrijska spisateljica i dobitnica Nobelove nagrade za književnost (2004). U ranoj mladosti Jelinekova se bavi muzikom i studira na Odsjeku za klavir i orgulje, dok paralelno uzima i časove pjevanja, violine i gitare. Stekavši diplomu Bečkog konzervatorija na Odsjeku za orgulje, ona paralelno studira historiju umjetnosti i teatrologiju, ali studij prekida iz zdravstvenih razloga.Vrlo rano se počinje baviti poezijom i debituje zbirkom pjesama Lisina sjena (Lisas Schastten,1967). Prvim kontaktima sa studentskim pokretom njeno pisanje poprima socijalno kritičku orijentaciju. 1970.g. objavljuje satirički roman Svi smo mi mamci, baby! Ovaj, kao i njen sljedeći roman pod naslovom Michael. Knjiga za mladež namijenjena infantilnom društvu (1972), ima karakter lingvističke pobune, usmjerene na popularnu kulturu i njenu lažnu prezentaciju dobrog života. Nakon nekoliko godina provedenih u Berlinu i Rimu Jelinekova se udaje i živi na relaciji Beč-München, i u tom razdoblju nastaju njeni najznačajmniji romani Ljubavnice (Die Liebhaberinnen,1975), Izopćenici (Die Ausgesperrten, 1980), kao i autobiografski roman Pijanistica (Die Klavierspielerin, 1983), po kojem je 2001.g. u režiji Michaela Hanekea snimljen istoimerni film. Sva ova djela prikazuju jedan surovi svijet stvarnosti, u kojoj se čitalac suočava s vladavinom režima nasilja i pokornosti, progona i grabeži. Jelinekova veoma otvoreno i upečatljivo demonstrira na koji način klišeji zabavljačke industrije prodiru u svijest ljudi, paralizujući svaku moguću opoziciju klasnoj nepravdi i rodovskom ugnjetavanju. U romanu Požuda (Die Lust, 1989) socijalna analiza autorice prerasta u fundamentalnu kritiku suvremene civilizacije, što dolazi do izražaja u opisima seksualnog nasilja nad ženama, kao aktuelnom obrascu naše kulture. Izrazitom žestinom Jelinekova kažnjava svoju domovinu Austriju prikazujući je kao carstvo smrti u romanu Djeca mrtvih (Die Kinder der Toten,1995).
Način uručenja Nobelove nagrade književnici E.Jelinek putem video ceremonije bio je predmet kritike mnogih, dok su drugi tu činjenicu pravdali njenom socijalnom i agorafobijom. Komentirajući dodjeljenu joj Nobelovu nagradu, upitala se ova feministička spisateljica s reputacijom, nije li je možda dobila samo zbog činjenice što je žena, što je tipično za njenu skromnost i profinjenu samoironiju.